Η παραδοσιακή ή φυτική αρωματοποιία είναι μια ξεχασμένη τέχνη τόσο δημιουργική και αισθησιακή που δυστυχώς έχει επισκιαστεί από την κυριαρχία των συνθετικών αρωμάτων που έχουμε σήμερα. Υπάρχουν στη παγκόσμια αγορά εταιρείες που ακόμα φτιάχνουν αρώματα με παραδοσιακά υλικά και μεθόδους αλλά όπως μπορείτε να φανταστείτε οι τιμές ξεφεύγουν προς τα πάνω. Κανένας όμως δεν μας απαγορεύει να φτιάξουμε το δικό μας άρωμα με υλικά που θα αναφέρουμε παρακάτω.

Τα υλικά του (ερασιτέχνη) αρωματοποιού

Αιθέρια Έλαια

Αποτελούν τα άτομα της αρωματοποιίας, τα τούβλα με τα οποία δημιουργούνται σύνθετα αρώματα. Περιέχουν ολόκληρη τη φύση και την τελειότητα της, διαθέτουν μια συμπιεσμένη ζωτικότητα, μια βιοενεργή δύναμη, που δεν μπορεί να μετρηθεί, αλλά κάνει αισθητή την παρουσία της με την ισχυρή επίδραση που έχει στα συναισθήματα μας. Τα περισσότερα αιθέρια έλαια εξάγονται με τη μέθοδο της απόσταξης με ατμό, ενώ τα ντελικάτα έλαια λουλουδιών τα οποία καταστρέφονται γρήγορα με τη θερμότητα, χρειάζεται να εξαχθούν με πτητικούς διαλύτες. (παλιότερα χρησιμοποιούσαν τη μέθοδο enfleurage) Ανάλογα με την ταχύτητα την οποία εξατμίζονται (πτητικότητα) έχουν χωριστεί σε κατηγορίες/νότες κορυφής, μεσαία (ή καρδιάς) και βάσης.

Αρωματικές Νότες

Κάθε απόσταγμα έχει και τις 3 νότες, η κορυφαία γίνετε αντιληπτή πρώτη και έχει πολύ μικρή διάρκεια. Έπειτα ακολουθεί η μεσσαία νότα η οποία αποτελεί τη βασική και χαρακτηριστική μυρωδιά της ουσίας, έχοντας μεγαλύτερη διάρκεια από την νότα κορυφής. Τέλος η νότα βάσης είναι η μυρωδιά που διαρκεί περισσότερο, γίνεται αισθητή έπειτα από μισή ώρα περίπου και παραμένει επί ώρες ή μέρες. Η μετάβαση από το ένα στάδιο στο άλλο γίνεται φυσικά με μια ανεπαίσθητη συγχώνευση, διαδέχεται η μια νότα την άλλη. Χρειάζεται μεγάλη εμπειρία για να τις διακρίνει κανείς με ευκολία.

Ακόρντα ανάμιξης

Είναι οι δομικοί λίθοι στη διαδικασία παρασκευής ενός αρώματος, πρόκειται για συνδυασμούς αποσταγμάτων παρόμοιας συνεκτικότητας. Σε κάθε ακόρντο θα πρέπει να πρωταγωνιστεί ένα συστατικό, ενώ τα υπόλοιπα θα το ενισχύσουν και θα το υποστηρίξουν. Ένα παράδειγμα ακόρντου βάσης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι το εξής: 30 σταγόνες Λάδανο + 120 σταγόνες Βενζόη + 6 σταγόνες Βανίλια Κατά αυτό τον τρόπο για το τελικό άρωμα ο αρωματοποιός θα δημιουργήσει ένα ακόρντο μεσσαίο και ένα κορυφής. Και στη συνέχεια με συνεχή πειραματισμό, στην αρχή σε στυπόχαρτο θα καταλήξει σε κάποιες μίξεις και στη συνέχεια θα κάνει δείγματα με αλκοόλ ή χοχόμπα. Είναι μια χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία ειδικά στα μάτια του αρχάριου. Για όσες θέλουν να δοκιμάσουν όμως στο τέλος του άρθρου θα παραθέσω κάποιες δικές μου ιδέες για ποιο απλές αρωματικές συνθέσεις που όλοι μπορούμε να πειραματιστούμε.

Ρητίνες και Βάλσαμα

Οι ρητίνες είναι παχύρευστες ουσίες ή ημίρρευστα κόμμι που προέρχονται από δέντρα, όπως το λιβάνι και το μύρο. Είναι πολύ χρήσιμες διότι το άρωμα τους έχει μεγάλη διάρκεια. Τα βάλσαμα είναι ακατέργαστα, ρητινώδης ουσίες που εκχύονται από δέντρα συνήθως με τομές στον κορμό τους. Και όπως και οι ρητίνες βοηθούν στη σταθεροποίηση ενός αρώματος και του παρέχουν διάρκεια. Βαλσαμα είναι η Βενζόη, το βάλσαμο του Περού, η Τόνκα κ.α.

Συμπαγή και Απόλυτα

Τα φυσικά έλαια λουλουδιών εξάγονται μέσω εκχύλισης με διαλύτες και στη διαδικασία αυτή τα λουλουδια δίνουν μια μεγάλη ποσότητα κηρώδους υλικού που ονομάζεται 'συμπαγές', το οποίο είναι ημίρρευστο. Η μυρωδιά τους διαρκεί πολύ, που όμως είναι απαλή. Είναι ιδανικά για την παρασκευή στερεών αρωμάτων. Με την απομάκρυνση του κεριού και των άλλων στερεών το συμπαγές μετατρέπεται σε απόλυτο, ένα συμπυκνωμένο απόσταγμα που διαλύεται απόλυτα στο αλκοόλ. Έχουν μεγάλη διάρκεια με ένταση και φινέτσα στο άρωμα τους. Αποτελούν τα ποιο ακριβά υλικά της αρωματοποιίας.

Αποθήκευση

Τα φυσικά αποστάγματα αλλοιώνονται από την έκθεση τους στο φως και στον αέρα και από δραστικές μεταβολές στη θερμοκρασία. Η αποθήκευση τους γίνεται σε μικρά γυάλινα σκούρα μπουκάλια με καλά κλεισμένο στόμιο. Όσο συχνότερα ανοίγουμε, τόσο περισσότερο προκαλείται οξείδωση. Εάν αποθηκευθούν σωστά τα περισσότερα θα διατηρηθούν για χρόνια, κάποια από αυτά όπως το πατσουλί, το σανταλόξυλο, το λιβάνι ωριμάζουν και γίνονται ποιο πλούσια και 'βαθιά' με τα χρόνια. Τα εσπεριδοειδή από την άλλη καταστρέφονται γρήγορα, έτσι αγοράζουμε μικρές ποσότητες και διατηρούμε στο ψυγείο.

Φορείς

Για να παρασκευάσουμε άρωμα, χρειαζόμαστε κάποιο μέσο για να διαλύσουμε τη μίξη μας. Ο πιο διαδεμένος φορέας για αρώματα είναι η αιθυλική αλκοόλη 190°. Αναμιγνύεται πλήρως με τα αιθέρια έλαια και τα απόλυτα και αραιώνει και τις ποιο πηχτές ρητίνες και βάλσαμα. Συμβάλλει επίσης στην ανάδυση και διάχυση των αποσταγμάτων και τους επιτρέπει να ανθίσουν ακόμη περισσότερο όλα μαζί.  Σημαντικό είναι βέβαια η προμήθεια καλής αλκοόλης. Μια ακόμα επιλογή, που προσωπικά μου αρέσει περισσότερο ε ίναι τα έλαια-φορείς ή έλαια βάσης. Το καλύτερο από όλα είναι το Χοχόμπα (Jojoba) που αν και έχει ελαιώδη μορφή είναι στη πραγματικότητα κερί. Επίσης δεν οξειδώνεται εύκολα όπως άλλα έλαια. Το αποτέλεσμα είναι πιο έντονο μα έχει μια πιο γήινη αίσθηση από τον ψεκασμό. Μπορείτε να τα μετρατέψετε και σε στέρεα αρώματα με λίγο κερί μέλισσας και να τα βάλετα μέσα παλιομοδίτικες πουδριέρες ή κουτιά για χάπια.

Ασφάλεια

Εάν είστε επιρρεπείς σε αλλεργίες ή έχετε ευαίσθητο δέρμα θα είναι συνετό να κάνετε πρώτα ένα τεστ για να διαπιστώσετε έαν έχετε κάποιο πρόβλημα με κάποιο συγκεκριμένο απόσταγμα. Η διεθνής ένωση αρωμάτων (IFRA) έχει συγκροτήσει έναν κατάλογο με οδηγίες για εμπόρους-αρωματοποιούς.

Απλές συνταγές για αρωματικούς πειραματισμούς

Και μετά από όλα αυτές τις πληροφορίες περί αρωμάτων, θα σας παραθέσω τι δική μου πολύ μικρή εμπειρία, βασισμένη σε απλές μίξεις που όμως προσωπικά είμαι ευχαριστημένη με το αποτέλεσμα. Μαζί με τα αιθέρια που έχω στη διάθεση μου, καλό είναι να έχουμε και στυπόχαρτο ή χάρτι υδατογραφίας για να απορροφήσει το αιθέριο έλαιο Θα αρχίσω από την απλή μίξη που όχι μόνο μυρίζει ωραία αλλά και μας χαλαρώνει, μπορούμε τα αιθέρια έλαια να τα προσθέσουμε και σε μια ουδέτερη κρέμα, λοτιον ή σε φυτικό λάδι. Θα χρειαστεί να πειραματιστείτε με τα ποσοστά του κάθε αιθέριου, αλλά και με το ποσοστό διάλυσης στο φορέα. Σας προτείνω να μην ξεπεράσετε το 10%, αρχίστε με μικρές ποσότητες 3% και αυξάνεται εάν το επιθυμείτε. Είναι ανάλογα και το φορέα, πχ σε μια λοτιόν σώματος θέλουμε μικρότερο ποσοστό διάλυσης από το να φτιάξουμε ένα άρωμα μέσα σε χοχόμπα. Λεβάντα αιθέριο έλαιο Γεράνι αιθέριο έλαιο / Γεράνι αιθέριο έλαιο Υλάνγκ Υλάνγκ αιθέριο έλαιο Περγαμόντο αιθέριο έλαιο / Πατσουλί αιθέριο έλαιο Υλάνγκ Υλάνγκ αιθέριο έλαιο Γκρέιπφρουτ αιθέριο έλαιο / Σανταλόξυλο αιθέριο έλαιο Υλάνγκ Υλάνγκ αιθέριο έλαιο Περγαμόντο αιθέριο έλαιο Και να θυμάστε το άρωμα θα αλλάξει με το χρόνο, οπότε μη βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσμα άμεσα. Όταν πρωτοχρησιμοποίησα το πατσουλί σε ένα άρωμα, θυμάμαι δεν μου άρεσε καθόλου, το θεώρησα πολύ βαρύ, και αποπνικτικό, μετά όμως από 2 μέρες το άρωμα είχε αλλάξει, είχε γίνει ένα, δεν ξεχώριζα πλέον το πατσουλί, είχε δέσει. Εάν έχετε καμιά συνταγή, ιδέα ή για ένα απλό γειά, χρησιμοποιείστε τα σχόλια κάτω. Μας εύχομαι πολλά αρωματικά ταξίδια! ~ Βρείτε όλη τη γκάμα των αιθέριων ελαίων μας εδώ – amamelis.eu/aitheria-elaia και διαβάστε για τις ιδιότητες τους.